 |
Η
ποδοσφαιρική ομάδα «Πόντος», του κολεγίου «Ανατόλια» της Μερζιφούντας.
Απαγχονίστηκαν
για να τιμήσουν τη φανέλα τους.
|
Μέρα μαύρη για τον ελληνισμό του Πόντου η σημερινή, αφού μια
τέτοια μέρα τελείωσε στην αγχόνη τις φωτεινές του μέρες ο αγωνιστής Νίκος
Καπετανίδης. Μαύρες όμως ήταν και οι μέρες που προηγήθηκαν αφού ξεκληρίστηκε
από τα ούτως καλούμενα τουρκικά «δικαστήρια ανεξαρτησίας» με πρόεδρο τον
μοχθηρό Εμίν Βέη, ο αφρός της ποντιακής διανόησης, της πίστης και του αγώνα.
Από μια
γοητευτική πόλη με πλούσια βλάστηση που την γλύκαινε ο ποταμός Ίρις και τη
χαίρονταν για χιλιάδες χρόνια οι κάτοικοί της, έγινε για τους Πόντιους το 1921
και τους Αρμένιους, νωρίτερα, τόπος εγκλεισμού και θανάτου.
Εκεί
στήνονται τα διαβόητα δικαστήρια ανεξαρτησίας, «με πρόφαση», όπως έγραψε ο
Πόντιος διανοούμενος και συγγραφέας Γεώργιος Κανδηλάπτης, «την καταδίωξη των
δημιουργών του Ποντιακού ζητήματος, αλλά ουσιαστικά με σκοπό την καταστροφή του
άνθους των ομογενών του Πόντου, δηλαδή των εμπόρων, δικηγόρων, γιατρών,
φαρμακοποιών, δασκάλων, ιερέων, δημοσιογράφων».
 Η κεντρική πλατεία στην Αμάσεια σήμερα. Εδώ απαγχονίστηκε ο αφρός της ποντιακής διανόησης. (Φωτ.: pontos-news.gr) |
Στην
πανέμορφη πόλη με τους τάφους των βασιλέων του Πόντου δεσπόζει σήμερα στην κεντρική
πλατεία ένα άγαλμα του έφιππου Μουσταφά Κεμάλ, που τον Ιούνιο του 1922
κυκλοφόρησε τη λεγόμενη «Εγκύκλιο της Αμάσειας» θέτοντας κατά την τουρκική
εκδοχή τα θεμέλια της ανεξαρτησίας της Τουρκίας.
Σε αυτήν
την πλατεία, κύτταρο της πόλης, τελέστηκε ένα από τα κορυφαία εγκλήματα κατά
του ποντιακού ελληνισμού. Δικάστηκαν και απαγχονίστηκαν οι εσωτερικοί εχθροί
των Νεοτούρκων. Οι μαρτυρίες των ανθρώπων που οδηγήθηκαν στην αγχόνη
συγκλονιστικές. Οι ιστορίες του φρικτού φονικού –ακόμα και νέων παιδιών, όπως
οι αθλητές της Μερζιφούντας– ανατριχιαστικές.
 |
Το άγαλμα
του Κεμάλ στην κεντρική πλατεία της Αμάσειας με φόντο, στο βάθος, τη γέφυρα της
πόλης (φωτ.: pontos-news.gr)
|
Η δύναμη
της πληροφορίας από το παρελθόν σε συνδυασμό με την παρουσία σε τούτα τα μέρη
που βάφτηκαν με το αίμα των αγωνιστών του Πόντου είναι συντριπτική. Και το
αίσθημα αυτό, η γνώση του εγκλήματος και των αιτιών του, μόνο πόνο μπορεί να
προκαλέσει και μόνο σ' εκείνους που είναι από την πλευρά των θυμάτων. Γιατί οι
άλλοι, οι σύγχρονοι Τούρκοι και δη όσοι ποτέ δεν διδάχτηκαν ή δεν έψαξαν την
ιστορία τους είναι... ασφαλείς.
Κείμενο-Φωτογραφίες:
Έρση Βατού
Το είδα εδώ:
Πλησιάζει
το τέλος μας, ο θάνατος περιίπταται των κεφαλών μας...
Ο Γεώργιος
Κακουλίδης γράφει από τη φυλακή της Αμάσειας, μία μέρα πριν από τον απαγχονισμό
του.
Αγαπητή
μου Κυριακή
Πλησιάζει
το τέλος μας, ο θάνατος περιίπταται των κεφαλών μας. Χθες ενενήκοντα πέντε
Αμισηνοί και Παφραίοι κατεδικάσθησαν εις θάνατον δι' αγχόνης, εκ των οποίων οι
περισσότεροι ήσαν το άνθος των άνω πόλεων, επιστήμονες, έμποροι, τραπεζίται,
τυχόντες πάσης ηλικίας – ώστε και εις ημάς το ίδιον θα συμβή.
Μήπως
είμεθα ένοχοι;
Το μόνο
που εκάμαμεν ήτο ότι εβοηθούμεν τα ορφανά και τους πτωχούς πρόσφυγας και
εφροντίζαμεν όπως επανέλθουν εις τας εστίας των. Όταν λάβης αυτήν την επιστολήν
μου, γλυκειά μου Κυριακή και γλυκύτατά μου τέκνα, δεν θα υπάρχω πλέον, δεν θα
επανίδω πλέον την γλυκείαν σου μορφήν και των τέκνων μας.
Αγαπητή
μου, εις τον βίον μου υπέφερα, υπέφερες και συ – την στιγμήν, καθ' ην θα
αναπαυόμεθα, φευ! αποχωριζόμεθα.
Χαίρετε,
αγαπητή μου, και υγιαίνετε, φρόντισε δια την υγείαν σου, δια να μπορείς ν'
αναθρέψης, όπως πρέπει, τα τέκνα μας, να γίνουν καλοί πολίτες. Όπως σου έγραφα,
εάν ενθυμείσαι, εάν αποθάνω, θα γίνης εσύ άνδρας, να μπορής να φέρης το βάρος
το οποίον σου αφήνω. Φίλησε την θυγατέραν μου Δέσποινα, τους υιούς μου Χάρην,
Θεοδωράκην, Βάσον, Παναγιώτην, Κωστάκην και Λευτεράκην.
Ο δυστυχής
εγώ δεν θα σας επανίδω εις τον κόσμον τον επίγειον, αλλά εκ του ουρανίου
κόσμου, όπου θα ευρίσκωμαι, θα σας επιβλέπω ευτυχής.
Φιλώ τους
αδελφούς μου Νικόλαον, Ηλίαν, τας αδελφάς μου Ευανθίαν και Κυριακήν, τους
γαμβρούς μου Γιάγκον και Σωκράτην. Επίσης τους αδελφούς σου Νικολάκην, Παναγήν
και Αντώνην και πάντας τους συγγενείς και φίλους.
Σας φιλώ
με άπειρα φιλήματα. Υγιαίνετε!
Γεώργιος
Κακουλίδης
Του Αντωνίου
Τζινόγλου, Διευθυντού του εν Αμισώ Γραφείου Προσφύγων
Φυλακές
Αμάσειας, Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 1921
Σεβαστοί
μου γονείς, προσφιλής μου σύζυγος, τέκνα μου αγαπητά, λοιποί συγγενείς και
φίλοι.
Κατεδικάσθην
αθώος ων εις θάνατον, ήτο θέλημα Θεού, διά τούτο και εγώ δεν λυπούμαι, και σεις
μη λυπηθήτε. Έχω πίστιν, ότι θα συναντηθούμε εις την άλλην ζωήν. Σας στέλλω τον
χαιρετισμό και την αγάπη μου. Εν όσω ζείτε να με μνημονεύετε.
Αντιόπη, ο
Θεός δε με ηξίωσε να γηροκομήσω τους γονείς μας, το έργον τούτο το αφήνω μόνον
εις σε. Δια σε και δια τα τέκνα μας είμαι βέβαιος ότι θα φροντίσει ο καλός
Θεός. Να μη λυπηθής και αγανακτήσεις εναντίον του θελήματος του Θεού.
Εάν
επιζήσετε της καταιγίδος αυτής, να πάτε στους γονείς μας κοντά και να γράψεις
δε και στον Φώτιον και τον Χρύσανθον την παράκλησίν μου, όπως λάβουσιν υπό την
μέριμνάν των την Ιουλίαν και την Χρυσάνθην.
Τη βεργέτα
και το ωρολόγι μου παρέδωσα εις τον κ. Π. Βαλιούλην να σε φέρει. Τα ρούχα μου
θα διαμοιρασθούν εδώ. Πήρα την τελευταία σου επιστολήν και είμαι ήσυχος εν τη
φυλακή. Εξωμολογήθην, εγένετο λειτουργία και εκοινώνησα. Θα αποθάνω ήσυχος και
ατάραχος. Επιθυμώ να μη κλαύσητε πολύ.
Ο Θεός
μαζί σας. Σας φιλώ όλους εκ ψυχής
Ο ιδικός
σας,
Αντώνιος
Τζινόγλου
Επιστολή
μελλοθανάτου Αλέξανδρου Ακριτίδη, εμπόρου Τραπεζούντας
Πηγή: ΕΠΜ
(Από το αρχείο της Αδελφότητας Κρωμναίων Καλαμαριάς).
Πηγή:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου